Turkuvaz Medya Grubu tarafından Gaziantep Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Binası’nda düzenlenen, Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi’nde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Ömer Bolat, piyasalara ilişkin önemli mesajlar verdi.
HAKSIZ FİYATLA MÜCADELE
Pandeminin baş göstermesiyle karaborsa ve enflasyonun dışında çip kriziyle de uğraştıklarını ifade eden Bakan Bolat, haksız ticari uygulamalarla mücadele dönemine devam ettiklerini söyledi. Bolat, “Kovidin bize maalesef bıraktığı tortuların başında fiyatlama, davranış bozukluğu ve vurguncu karaborsacıya da fırsatçı türde eğilimler iş hayatında bazılarında etkin olmaya başlaı. Bir yandan enflasyonla mücadele diğer taraftan haksız ticari uygulamalara yönelenlerle mücadele dönemi de başladı. Özellikle otomotivde çip kriziyle başlayan süreçte parça ve çip eksikliği kaynaklı sıfır otomobil üretimindeki aksamalar, pazarlamadaki aksamalar, karaborsa fiyatların oluşmasına araç bulunamamasına ve bazı satıcılarda araçlarla alakalı haksız taleplerde bulunulması gibi uygulamaları beraberinde getirdi. Geçen dönem alınan 6 ay 6 bin km ile ikinci eldeki satış sınırlamasını devam ettirdik” dedi.
FİYATLAR YÜZDE 20 GERİLEDİ
Bolat, konuşmasını şöyle sürdürdü: “İkinci elde bu aldığımız tedbirlerden sonra fiyatlarda düşme başladı. Yüzde 20’lere varan stoklar da ortaya çıkıp satışlardaki köpük ortadan kalkınca birinci elde de kampanyaların başladığını gördük. Yani piyasada işler normale döndü, rayına oturdu. Balon köpük ortadan kalktı. Aynı şey emlakta da kendini gösterdi. Konut fiyatlarında dükkân fiyatlarında benzeri yüzde 20 civarında bir düşüş, köpüğün ortadan kalktığı bir tablo oldu. Bu kira fiyatlarına da yansımaya başladı. Diğer alanlarda da gördük” ifadelerine yer verdi. Bolat, 1 Ocak itibarıyla lokanta, restoran, kafe ve pastanelerde fiyatların kapıda ve masalarda menü şeklinde yazacak yeni uygulamaya geçileceğini söyledi.
KEYFİ ZAM DÖNEMİ BİTTİ
Bakan Bolat, şunları anlattı: “Pandeminin ilk aylarında hizmet sektörü ağır bir bedel ödedi. Aşağı yukarı 3 ay kadar daha sonra 2020’nin sonbaharı ve 2021’in ilkbaharında da yer yer kapatmalar oldu. Baktığımızda tabi insanlar karantinada içe kapanmaktan sonra bir anda kendini sosyal hayatın içine attı. Bu aşırı talep de işletmeler tarafından zam yapma alışkanlığına doğru dönüştü. Mesela tüketici fiyatlara endeksimizde bir yıllık fiyat artış oranı yüzde 61.90 ve 62 ama gıda piyasalarında yüzde 75’lerin üzerinde. Hizmet sektörlerine bakıyoruz yüzde 90’larda… Bu kabul edilebilir bir durum değil. İkincisi müşteri geliyor diye keyfi zam yapma olayı var ve artık iş o noktaya geldi ki menülerde bile fiyatlar yazılmıyor. Hesap geldiği zaman kavga gürültü, anlaşmazlıklar, ihtilaflar çok arttı… Bakanlığımıza çok şikâyetler geliyor. Biz de hayatın içindeyiz, bu durumları görüyoruz. Hemen bu fiyat etiket yönetmeliğini de bir değişiklik yaparak 1 Ocak’tan itibaren lokanta, restoran, kafe, pastane gibi yerlerde kapının önünde, görülebilir bir şekilde, büyükçe menü ve fiyatlar yer alacak. Masanın üstünde de olacak.”
Bakan Bolat, 2023’te yapılan denetimlere ilişkin sonuçları da şöyle paylaştı: “İç Ticaret Genel Müdürlüğü, Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’nün fahiş fiyat, stokçulukla mücadele çabaları kapsamında bu yıl şu ana kadar 538 milyon liralık bir cezai işlem uygulandı. 16 bin işletme ve 100 binlerce ürün denetlendi. Tüketicinin Korunması ve Ürün Denetimi Genel Müdürlüğü de aldatıcı reklamlar, tüketiciye zarar veren ticari uygulamalar, güvensiz ürünlere karşı denetimlerle 667 milyon lira ceza uygulandı. Yüz binlerce işletme denetlendi. Bakanlığımızın teftiş kurulundaki 430’un üzerinde müfettişimizin hepsi sahada. Rekabet Kurulu da çok büyük çaba içinde. Orada da soruşturmalar neticesinde 2 milyar 350 milyon liralık ceza uygulandı.”
Ortak fiyatlama davranışları içine girenleri öncelikle ikna yoluyla geri adım attırmaya çalıştıklarını söyleyen Bakan Bolat, bu sayede çimento ve hazır beton sektöründe fiyatların düşüş eğilimine girdiğini dile getirdi.
KİMSEYE KARŞI ART NİYET YOK
Ticaret Bakanlığı olarak üretimin, yatırımın, istihdamın yanında olduklarını, ticaret ne kadar artarsa zenginleşme ve refahın artacağını vurgulayan Bolat, “Dünyada olağanüstü şartlar oldu. Bu şartlar 16-17 senelik tek haneli enflasyon başarısını gölgelemiş oldu. Biz tekrar bu gölgeyi ortadan kaldırıp, yeniden istikrarlı piyasa dönemine girmek istiyoruz. Sektördeki üretici ve tüketici tüm oyuncularla birlikte yapacağız bunu. Kimseye karşı art niyetimiz yok. Piyasayı bozmaya çalışan, kayıt dışı çalışan kişi ve kuruluşlara karşı da devletin yasama, denetleme yürütme gücüyle tüm tedbirleri uygulayacağız” diye konuştu.
600 BİN ARAÇ STOKTAN ÇIKTI
İkinci el araç piyasasındaki balonun söndüğünü, piyasanın normale döndüğünü ve aynı durumun emlakta da etkili olmaya başladığını ifade eden Bakan Bolat, “Aldığımız tedbirlerle ağustos ayının ortalarından sonra yavaş yavaş stoktaki araçların çıkmaya başladığını gördük. Bir aylık bir süre zarfında neredeyse 600 bin araç ortaya çıktı ve biz stokçuluğa karşı denetimlerde yakalamalar yapıyorduk. Cezayı tedbirler uyguluyorduk ama piyasa kendiliğinden bu stokları ortaya çıkarmaya başladı. 6 ayda bulunamayan 6 ay süren araç satışları 6 saatte yapılır hale geldi” dedi.
GÜÇLÜ SPONSOR DESTEĞİ
Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi’nin ana sponsorluğunu Halk Bankası, Sanko, Türk Telekom ve Ziraat Bankası üstlenirken, Papara, Gülsan, Oba Makarna cosponsor olarak Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi, Mahmood Coffee, Mutlu Makarna, Özun Gıda, Post Halı, Volkan Group, Voxx Carpet ve GAİB ise destek sponsoru olarak yer aldı.
AB BEKLE GÖR MODUNA GEÇTİ
Bakan Bolat, Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilerde seçim öncesi yaşananların hatırlanması gerektiğine işaret ederek, şunları söyledi: “AB, ABD ve İsrail mevcut Cumhurbaşkanımız önderliğindeki ittifakın genel seçimleri kazanmasını istemediler. Bu yönde vize konusunu manivela olarak kullanıp, seçmenlere yönelik kışkırtma yapmayı düşündüler. Borsayı da 3 ay boyunca manipüle ederek yıkmaya çalıştılar. Seçimlerden sonra hatta daha seçim akşamı Türkiye ile yapıcı diyalog kuralım anlayışıyla 180 derece dönüş sergilediler. Biz kimseyle ilişkileri bozma yönünde değiliz. İşbirliği yapmak istiyoruz. Bu yönde AB ile temaslar da arttı. AB Komisyonu’na da raporlama görevi verildi, ancak bu raporun onayı gelmedi. AB Zirvesi’nde görünmez bir el devreye girdi ve raporu not ediyoruz şeklinde muğlak bir ifade yer aldı. Türkiye’nin Filistinlilerin haklarını savunma konusunda dünyayı harekete geçirmesi, İsrail’e şartsız destek veren AB ülkelerini rahatsız etti, birkaç aylık bekle gör moduna geçtiler. AB ile vize konusunda biz haklarımızı ve talepleri sürdürmeye devam ediyoruz. Belediye seçimlerinden sonra konu biraz daha netleşecektir. Zaten şu anda da uygulamada biraz gevşeklik gözleniyor.”
FELAKET TELLALLIĞI YAPANLARA KANMAMAK LAZIM
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 2023 yılının 1 trilyon doların üzerinde milli gelirle kapatılacağını dile getirerek, “Kriz ya da felaket tellallığı yapanlara kanmamak lazım, umutla ileriye bakmak lazım. Dışarıdan muazzam güçlü Türkiye görüntüsü var. Dış politika, savunma, ekonomisiyle Türkiye ile daha fazla entegre olmak isteyen batılı sanayiler var. O yüzden ümitle ileriye bakalım, yarınlarımız çok daha esenlik ve hayırlı olacak. İçeride ve dünyada sıkıntılar olmasına rağmen kısa sürede ayağa dikilip güçlenmeye devam ediyoruz. Türkiye iyi yönetiliyor, yurtdışından bakış çok olumlu. Cumhurbaşkanımıza, ülkeye büyük ilgi ve saygınlık var. 2024’ten umutluyuz, dünyadaki siyasi ve ekonomik tabloya rağmen biz azimle şevkle çalışmaya, Türkiye Yüzyılı hedeflerine koşmaya devam edeceğiz” dedi.
